Rola Gazowców i gazoportów w Polsce

Czym są gazowce i jak się dzielą?

Gazowce są to statki przeznaczone do transportu skroplonego gazu. Rola tego typu jednostek ciągle rośnie ze względu modę na ekologiczne paliwo, globalny wzrost gospodarczy, a co za tym idzie, coraz większe zapotrzebowanie na surowce energetyczne.

Wiele państw, w tym Polska pragnie dywersyfikować dostawy tego surowca. Ponadto gaz ziemny staje się coraz ważniejszym źródłem energii, czym tworzy konkurencję dla ropy naftowej. Zastosowanie nowoczesnych technologii spowodowało, że zmniejszyły się koszty skraplania i regazyfikacji oraz, co za tym idzie, obniżyły się koszty budowy gazowców, które produkowane są również w Polsce. Transport gazu drogą morską w obecnej chwili jest równie ważny, jak transport rurociągami.

Statki LNG zwane są też zbiornikowcami kriogenicznymi. Ładownie tego typu statków są olbrzymimi termosami na wrzącą ciecz o temperaturze  –163 °C. Zbiorniki na ciekły gaz muszą zachować swoją szczelność, mieć niską rozszerzalność cieplną, chronić przewożony ładunek przed nagrzewaniem oraz zachowywać odpowiednią wytrzymałość w bardzo niskich temperaturach. Cechą wspólną wszystkich gazowców LNG jest posiadanie własnych instalacji wyładunkowych wyposażonych w wysokowydajne pompy. Umożliwiają one przetłaczanie płynnego gazu w ilościach do 10 000 m³/godzinę.

Statki LPG ich właściwości fizyczne powodują, że gazowce tego typu nie są tak trudne do skonstruowania i zbudowania jak gazowce LNG. Tego typu statki buduje między innymi Stocznia Gdyńska. Jednostki te mogą być przeznaczone tylko do przewozu LPG, niektóre z nich pełnić funkcję też tzw. produkto-chemikaliowców.

Wszystkie wyposażone są w instalacje do ponownego skraplania parującego ładunku. Z tego też powodu uważa się, że ich eksploatacja jest bardziej skomplikowana od zbiornikowców kriogenicznych.  Zbiornikowce zdolne są przewozić skroplony gaz przy niewielkim nadciśnieniu (0,1 MPa) w temperaturach od –5 do –104 °C, jak również w zbiornikach ciśnieniowych (do 8 MPa).

Statki PNG ang. Pressurised Natural Gas, czyli sprężony gaz naturalny. Statki typu PNG przewożą obecnie sprężony dwutlenek siarki, siarkowodór, dwutlenek węgla.

Porty gazowe w Polsce

  • Gdańsk

Terminal przeładunku LPG w Gdańsku posiada 16 zbiorników o pojemności 13,2t. Poza tym jest wyposażony w pompy wspomagające wyładunek gazu ze statku, system podgrzewania i transportu gazu (400 t/h) do zbiorników magazynowych, 6 pomp (65 t/h) transportujących gaz ze zbiorników do stanowisk załadowczych oraz system mieszania gazu. Terminal przeładunku gazu płynnego (LPG) jest przeznaczony do rozsyłania przy pomocy cystern kolejowych i samochodowych skroplonego gazu: propan-butan. Został on zaprojektowany dla rocznej zdolności przeładunkowej do 500 000 ton.

  • Świnoujście

Port gazowy w Świnoujściu powstał w celu dywersyfikacji kierunku dostaw. Powód do takich rozważań dało rosnące uzależnienie od jednego eksportera (Rosji) oraz możliwość wykorzystania tej sytuacji przez ten kraj do realizacji szantażu gospodarczego, co miało miejsce m.in. w konflikcie gazowym z krajami tzw. bliskiej zagranicy Ukrainą, Białorusią. Początkowa zdolność przeładunkowa wynosiła 2,5-3 mld m³ gazu. Docelowo do Polski trafiać ma drogą morską 5–7,5 mld m³ gazu. Powstanie terminalu LNG pozwoliło na odbieranie skroplonego gazu ziemnego drogą morską praktycznie z dowolnego kierunku na świecie, co przyczyniło się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Gaz po dostarczeniu gazowcami do portu w stanie skroplonym zostaje poddany regazyfikacji. Terminal pozwala na regazyfikację do 5 mld m³ gazu ziemnego rocznie, z możliwością zwiększenia zdolności nawet do 7,5 mld m³. Poza regazyfikacją ma możliwość przeładunku bez tego procesu na autocysterny, a w przyszłości na cysterny kolejowe. Dnia 11 grudnia  2015 z katarskiego portu Ras Laffan do terminalu LNG w Świnoujściu dotarł statek Al Nuaman z pierwszą dostawą 210 tys. m³ skroplonego gazu ziemnego.

Perspektywy i rola rynku gazowego w Polsce

Gaz jako surowiec odgrywa coraz ważniejszą rolę na w gospodarce Polskiej i światowej, przez co rośnie zapotrzebowanie na jego transport. Jest to sektor gospodarki morskiej, który w ostatnich latach prężnie się rozwija, a polski rynek gazowy nie zamierza odstawać, dzięki czemu staje się coraz istotniejszy w skali europejskiej.

Jest to zauważalne w nowych inwestycjach (gazo port Świnoujście), rosnącej z roku na rok liczbie zleceń na części kadłubów, bądź całe gazowce, ale przede wszystkim w wydarzeniach mających globalne znaczenie, które miały miejsce w Polsce. W dniu 15 września 2016 w Warszawie na XIV Konferencji Nafta-Gaz-Chemia rozmawiano m.in. o dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego i ropy naftowej do Polski.

Podczas panelu pt. „Region Morza Bałtyckiego jako konkurencyjny rynek dostaw gazu” mówiono o planach budowy tzw. Korytarza Północnego (Norweskiego), w tym gazociągu Baltic Pipe, dzięki któremu Bałtyk stałby się bramą dla dostaw gazu ziemnego do Polski i Europy uniezależniając nasz kraj od dotychczasowego kierunku importu z Rosji. Projekt ten zakłada połączenie złóż norweskich z duńskim systemem gazowym i dalej podmorskim rurociągiem (planowana przepustowość to 10 mld m3) Baltic Pipe z Polską.

W dniu 21 września 2016 odbyła się pierwsza w Polsce konferencja Mare Forum, jedno z najbardziej opiniotwórczych w aspekcie globalnym forów sektora morskiego. Wiele uwagi poświęcono specyfice rynku LNG i przyszłości statków wykorzystujących nowe, alternatywne źródła energii, a także współpracy polskich i zagranicznych przedsiębiorców w tej dziedzinie. Björn Munko, Senior Sales Manager TGE Marine Gas Engineering GmbH, przytoczył przykład m.in. pierwszego zbudowanego w Polsce (w stoczni Remontowa Shipbuilding) gazowca Coral Methane, a także wskazując na udział gdańskiej stoczni w budowie nowatorskiego statku służącego do regionalnej dystrybucji LNG i do zaopatrywania statków w paliwo gazowe.

Reasumując gazowce będą odgrywały coraz większą rolę w gospodarce morskiej, przez co będą napędzały rynek zarówno światowy jak i polski. Wydarzenia na przestrzeni ostatnich miesięcy mogą tylko potwierdzić, iż dzięki nowym inwestycjom Polska posiada wielkie perspektywy na stanie się potentatem na skalę europejską.

Autor: Artur Baranowski 131NC